“Moet je kijken, prachtig voorbeeld voor jouw dochters!” Dat wilde ik appen naar een vriendin, witte moeder van vier bruine kindjes, toen ik het indrukwekkende optreden van Amanda Gorman zag tijdens de presidentsinauguratie. Maar toen bedacht ik me.
De achtjarige dochter van mijn vriendin heeft dezelfde huidskleur als Gorman en hetzelfde zwarte haar dat je alleen onder bedwang krijgt door het te vlechten óf het kunstmatig te steilen. En: ze is ook slim, goed in taal en staat graag in de spotlights.
Ze zou een jongere versie kunnen zijn van deze performance poet op het podium bij het Capitool. Gorman die in haar ‘The Hill We Climb‘ reflecteerde op de voorbije periode en vooruitwees naar een mooie toekomst, in woorden die allitereerden, rijmden, klónken. Wat een intelligentie – en wat een prachtig beeld. Haar haar was kunstig ingevlochten, de ellenlange zwarte vlechtjes hoog opgetast op haar hoofd, versierd met goud en een satijnen robijnrode haarband. Als een moderne Afrikaanse koningin. In alles was ze een prachtig voorbeeld voor jonge mensen van kleur.
Wetende dat mijn vriendin geen tijd had om de inauguratie te volgen, stuurde ik het fragment naar haar door. “Mochten jouw kindjes ooit gepest worden om hun huidskleur, dan is hier een mooi voorbeeld voor ze”, wilde ik erbij zeggen. Maar ik bedacht me. Want was zo’n goedbedoelde tekst eigenlijk niet ook gewoon hartstikke racistisch van mij? Zou ik een andere vriendin met kinderen ooit een filmpje sturen van een indrukwekkende jonge spreker die net als zij wit was? “Voor als je kinderen gepest worden om wie ze zijn?”
Bij pesten speelt wie je bent immers àltijd een rol. Je huidskleur, geaardheid, je postuur. Maar ook karaktereigenschappen, zoals dat je te traag bent, of juist te slim. Ieder mens heeft wel iets wat afwijkt van de norm, dus bij iedereen kunnen pesters wel iets vinden om je op te ‘pakken’.
Het is lomp of op zijn best paternalistisch van mij om te stellen dat een donkere huidskleur per definitie samenhangt met buitengesloten en benadeeld zijn. En vice versa: dat alle witte mensen het per definitie makkelijk hebben. Want heb ik zélf nou de middelbare schooltijd gehad die ik elk kind zou gunnen?
Tijdens de inauguratie stond nog een indrukwekkende vrouw op het podium, die óók doorbrak toen ze begin 20 was. Een vrouw met een fantastische stem, een geheel eigen (kleding)stijl, een van de grootste popartiesten van het moment: Lady Gaga. Op de middelbare school werd zij gepest, omdat ze zo talentvol was en daarmee ‘anders’. Ze leed hierdoor aan zware depressies.
Lady Gaga heeft een vrij grote neus. Grote kans dat ze daar ook mee gepest is op school. Aan het begin van haar muziekcarrière werd haar gezegd dat ze plastische chirurgie zou moeten nemen, om een neus te creëren volgens de schoonheidsnorm. Deed ze niet. “I love my Italian nose”, zei ze er over.
Zou ik ooit tegen iemand zeggen: “Kijk nou naar Lady Gaga. Iemand met zo’n neus als jij hebt, kan heus heel succesvol worden!” Nee, want ik ben me nooit bewust van grote neuzen.
Ik hoop met heel mijn hart dat mijn ‘nichtjes’ nooit benadeeld zullen worden vanwege hun huidskleur. Dat ze trots hun Afrikaanse roots zullen uitdragen. En dat ze net zo succesvol worden als Amanda Gorman. Of Lady Gaga.
Marjolein Rotteveel 