Over marshmallows, wilskracht en keuzestress

Mensen die veel discipline hebben kunnen zo gedisciplineerd zijn omdat ze hun wilskracht heel zuinig inzetten, blijkt uit onderzoek. Gedisciplineerde mensen doen veel op routine; ingesleten gewoontes die weinig moeite en wilskracht kosten. Daardoor hoeven ze over veel dingen niet na te denken, zonder te twijfelen kunnen ze verleidingen weerstaan en daarmee sparen ze hun wilskracht voor dingen die écht belangrijk zijn. Wilskracht is namelijk iets waar iedereen maar een beperkte hoeveelheid van heeft, had een onderzoekster van de Universiteit Utrecht aangetoond.

Bij berichten over wilskracht wordt vaak de bekende marshmallowtest aangehaald. Vierjarige kleuters krijgen een marshmallow, de onderzoeker vertelt dat hij even de kamer uit gaat en dat als het kind netjes wacht met het opeten van die ene marshmallow dat hij er daarna nog een krijgt. Het levert aandoenlijke videobeelden op van kinderen die met veel pijn en moeite de marshmallow niet opeten. Jaren later kwam de onderzoeker er achter dat de kinderen die destijds die ene marshmallow wel meteen in hun mond stopten vaker op het verkeerde pad terecht waren gekomen. De kinderen die de marshmallow konden laten liggen waren significant succesvoller in werk en studie. Omdat ze hun wilskracht beter gebruikten.

Zie onderstaand schattige filmpje (je mag meteen kijken, maar als je eerst de rest van dit bericht leest, dan mag je hem daarna twee keer kijken!)

Het deed me denken aan keuzestress, waar een tijd terug zoveel over te doen was. Barry Schwarz, professor in de keuzestress, had aangetoond dat mensen die te veel keuze hebben liever helemaal niet kiezen. Als je kunt kiezen tussen zeven smaken jam dan kies je er een of twee. Staan er 25 soorten jam in het schap, dan kiezen mensen er uit radeloosheid vaak helemaal geen. Te veel opties, te veel mogelijkheden om de foute keuze te maken. Te veel om over na te denken. Ten koste van te veel wilskracht.

Wat een beetje jammer is, is dat de overheid al deze wetenschappelijke inzichten nog steeds niet heeft meegenomen in haar beleid, in tegendeel. Alle degelijke nutsvoorzieningen van vroeger zijn allemaal geprivatiseerd en de dingen waar de overheid nog wel wat over te zeggen heeft worden niet leuker gemaakt en óók al niet makkelijker. Nog geen tien jaar geleden had je niet eens een keuze: of je had ziekenfonds of je had particulier. Tegenwoordig moet je bij een ziektekostenverzekering zelf overwegen hoe ziek je dat jaar denkt te worden en of je dan vervolgens zelf wil kunnen bepalen naar welke arts je gaat of welk merk geneesmiddel je krijgt. Je zou overigens denken dat alle in Nederland beschikbare dokters, ziekenhuizen en pillen gewoon goed zijn, maar het is prettig om te weten dat de Nederlandse overheid er op vertrouwt dat elke inwoner van 18 jaar en ouder daar zelf een véél beter oordeel over kan vellen.

Laatst belde een mevrouw van de gas- en elektraleverancier mij met de vraag of ik het komende jaar steeds maandelijks dezelfde energieprijs wilde betalen, of dat ik dat bedrag elke maand wilde laten meeschommelen met de olieprijs en dergelijke. Terwijl de mevrouw aan de lijn hing te wachten liet ik mijn hersens kraken. Het gaat slecht met de economie, gaat de olieprijs dan juist omhoog of omlaag? Hoe hoog stond de olieprijs nu eigenlijk? En die onrust in het Midden-Oosten, zou die nog invloed hebben? Ik mopperde op mezelf dat ik de kranten niet goed had gelezen en koos toen maar voor de vaste maandprijs, want dat had ik vorig jaar ook al.

Die overheid is dus eigenlijk heel dom bezig. Het kost mij enorm veel wilskracht om steeds te moeten kiezen tussen zorgverzekering Appels en zorgverzekering Peren. Of tussen energieleverancier Tang en energieleverancier Varken. Terwijl we allemaal weten dat het per saldo toch niet uitmaakt wat je kiest, overal zitten addertjes onder het gras, ze zitten alleen op andere plekken.

Maar omdat ik dus zó vermoeid raak van al die overbodige keuzes, keuzes die ik móet maken (een potje jam kopen is niet verplicht en het afnemen van gas en elektra op zich ook niet, maar het hebben van een zorgverzekering in ieder geval wel), heb ik nauwelijks nog wilskracht over om de dingen te doen waar Nederland écht beter van wordt. Bij nader inzien mag het een godswonder heten dat ik niet óók dagelijks bushokjes in elkaar sla omdat ik helemaal kapot ga van de keuzestress. Maar ik was destijds dan ook geslaagd voor de marshmallowtest.