Haagse expats komen in actie om meer Nederlands te kunnen spreken. Nu krijgen deze buitenlanders daar de kans niet voor; elke keer dat ze in een winkel in het Nederlands met een duidelijk accent iets bestellen spreekt de winkelbediende automatisch Engels terug.
Dat is héél aardig bedoeld en misschien ook wel zo efficiënt, maar voor de betreffende expats heel frustrerend. Zo krijgen ze nooit de gelegenheid om alles wat ze leren in de Nederlandse les in de praktijk te brengen. Zonde van al dat woordjes stampen, ’t kofschip onder de knie krijgen en oefenen met die gekke Nederlandse zinsvolgorde. En na de zoveelste Nederlander die terug praat in het Engels geven veel Haagse expats het op om überhaupt nog Nederlands te spreken.
Dat is geen nieuw probleem, “we horen al dertig jaar van expats dat ze hun Nederlands alleen binnen de muren van dit instituut kunnen oefenen”, vertelde de directeur van Direct Dutch op 25 juli 2013 in de Volkskrant. Het taalinstituut maakte daarom een button die de expats op hun jas kunnen spelden om met name winkel- en horecapersoneel duidelijk te maken dat ze graag in het Nederlands aangesproken willen worden.
Ik weet niet of ik met zo’n button rond zou lopen (als ik een expat was). Het doet me denken aan de buttons die jaarlijks rond nieuwjaarsdag weer ter sprake komen met de boodschap ‘ik zoen 2 keer’, of ‘ik zoen niet’ (ze schijnen niet meer te bestaan, maar op een oude website kun je zien hoe ze er uitzagen). Het is goed bedoeld, vanuit het oogpunt van duidelijke communicatie enzo, maar het heeft ook iets onvriendelijks, iets eisends.
Wie is die buttondrager om te bepalen hoe we met elkaar omgaan? Misschien wil de ander gewoon écht heel graag drie zoenen geven. Misschien wil het Haagse winkelmeisje wel dolgraag haar Engels oefenen met elke buitenlandse klant die de zaak binnen komt.
Tot slot: er zit natuurlijk een heel aardige gedachte achter die button (namelijk: doe geen moeite, spreek gewoon je moedertaal tegen mij), maar de tekst had vriendelijker gekund. “Ik praat graag Nederlands’, bijvoorbeeld, of ‘Wilt u Nederlands met mij praten?’. In plaats daarvan vermeldt de button ‘Spreek Nederlands! Met mij!’.
Het is bijna een bevel, zeker met die twéé uitroeptekens in één zin. Je mag hopen dat de cursisten van het taleninstituut niet leren dat dát normaal Nederlands is.
Marjolein Rotteveel 